Mond: een kleine ingreep zonder narcose

Binnenkort kom je naar het ziekenhuis voor een kleine ingreep in je mond. De dokter heeft verteld wat hij gaat doen. Voor een ingreep in je mond moet je goed stilliggen. Het kan op sommige momenten ook pijnlijk of spannend zijn. We hebben dit met jullie besproken en besloten dat we het bij jou de ingreep zonder narcose kunnen doen.

De volgende ingrepen worden in deze folder beschreven:

• een (hoek)tand of een verstandskies vrijleggen
• een tandkiem transplanteren
• een (verstands)kies trekken

In deze folder staat ook een korte uitleg over de narcose.

Hoelang de ingreep duurt, hangt af van wat de dokter gaat doen.

Na de ingreep kan je pijn hebben in je mond. We geven je medicijnen tegen de pijn.

Je vader, moeder, of iemand anders die je graag bij je hebt, mogen bij je blijven. Alleen niet tijdens de ingreep. Maar dat merk je niet, omdat je dan onder narcose bent.

Je wordt opgenomen op de verpleegafdeling. Dat is in het WKZ op de 1e verdieping rec 19.

Je mond

Je mond bestaat uit verschillende onderdelen:

• Je lippen: die zitten aan de buitenkant. Hiermee doe je je mond dicht. De lippen spelen een belangrijke rol bij het praten. De huid van de lippen is dun en gevoelig.
• Je kaken: je hebt een onder- en een bovenkaak. Ze zijn een onderdeel van de schedel (de botten van je hoofd). De onderkaak kan bewegen. Hierdoor kun je praten en kauwen.
• Het harde gehemelte: dat is de scheidingswand tussen je mondholte en je neusholte. Het zit vooraan in je mond. Doordat er een harde laag onder zit, voelt het stevig aan.
• Het zachte gehemelte: dat zit meer achterin je mond. Hier zit geen harde laag onder. Het zachte gehemelte is belangrijk om te slikken en te praten.
• Je tong: is belangrijk bij praten, kauwen, slikken, proeven en schoonhouden van het gebit. De tong bestaat uit een aantal spieren. Daarom kun je je tong goed bewegen. Onder je tong zit het tongriempje.
• Je gebit: Je tanden en kiezen bij elkaar noemen we je gebit. Je tanden en kiezen zitten vast in je onder- of bovenkaak. Het gedeelte van je tand of kies dat in de kaak zit, noemen we de wortel. Met je gebit kan je bijten en kauwen. Ook is je gebit belangrijk voor het spreken.

Je gebit vormt zich in verschillende stappen (ontwikkeling):

• Je eerste tanden krijg je in de periode dat je 1 en 2 jaar bent.
• Dit is het melkgebit.
• Rond je 5e jaar komen al je blijvende kiezen door achter de melkkiezen.
• Als je ongeveer 6 bent, ga je wisselen. Je melkgebit valt dan tand voor tand uit. Je krijgt in plaats daarvan je volwassen gebit (grote mensen tanden).
• Ezelsbrug: Op je 8e jaar behoren 8 snijtanden te zijn gewisseld.
• Als je 16 jaar of ouder bent heb je bij elkaar 32 tanden en kiezen.

De ingreep, wat is er aan de hand en wat kan de dokter doen?

Er is een probleem met je (hoek)tand of (verstands)kies. Hiervoor is geen ruimte genoeg of deze komt niet goed door.

Je kunt hierdoor last hebben van een of meer problemen:

• ontsteking van het tandvlees en bot om de kies of tand heen
• de (verstands)kies drukt tegen de kies ernaast. Deze kan dan beschadigen.
• vorming van cysten rond de tand of kies (een cyste is een holte met vocht, die langzaam groter wordt en soms kan ontsteken).
• ruimtegebrek bij de snijtanden
• als de kiezen diep in de onderkaak liggen, vormen ze een zwakke plek (vergelijkbaar met een knoest in een plank). Bij een klap kan dan een kaakbreuk ontstaan.
• het tandvlees rond de tand of kies is dik en pijnlijk. We noemen dat een gezwel.

De dokter kan verschillende dingen doen:

Een tand of kies vrijleggen

De dokter haalt het tandvlees of kaakbot dat de tand of kies bedekt weg. Er ontstaat zo een ‘raampje’ waardoor de dokter je tand of kies kan zien. Daarna kan hij twee dingen doen:

1. Om het ‘raampje’ open te houden, doet de dokter er een wondverband in. Dat lijkt op stopverf of klei. Het wordt langzaam hard en kan wel drie tot vier weken blijven zitten. Na één tot drie weken valt dit er vaak vanzelf uit of je kunt het er zelf gemakkelijk uithalen. Je kunt de tand dan zien. De tand of kies zal vanzelf verder doorkomen. Om de tand of kies op de juiste plaats in de tandenrij te krijgen, moet je weer terug naar de tandarts of orthodontist.
2. Hij zet een slotje (bracket) op de tand of kies in de kaak. Dit is zo’n slotje dat kinderen met een beugel hebben. Daaraan kan een draadje of kettinkje worden vastgemaakt. Hierdoor kan de orthodontist de tand dan langzaam (in enkele maanden) naar buiten trekken.

Een tandkiem transplanteren

Een tandkiem is een tand of kies die nog in de kaak zit en nog niet groot genoeg is om door te komen. Deze tandkiem kan de dokter uit de kaak nemen en op een andere plaats weer terug zetten.

Een (verstands)kies trekken

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Gaat je verstandskies eruit?

Dan maken we een röntgenfoto van je onderkaak. Zo kunnen we zien waar je gevoelszenuwen van je onderlip lopen. Het kan zijn dat deze te dicht langs de wortels van je verstandskies lopen. De dokter bespreekt dan met jou en je ouders of het wel verstandig is om de verstandskies eruit te halen. Want dan is er kans op een complicatie (zie verderop in de folder).

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Hoe doen we de ingreep in je mond?

De ingrepen worden met een plaatselijke verdoving gedaan. Dat gaat zo:

• je gaat in een soort tandartsstoel liggen
• je krijgt in de buurt van de tand of kies die de dokter gaat behandelen een prik met een verdovend middel. Dit doet even pijn.
• We leggen een doekje op je borst. Het lijkt verder alsof je bij de tandarts bent.
• Je voelt soms wat druk op je kaak. Je hoort wat gekrabbel van de instrumenten die de dokter gebruikt. Ook hoor je het geluid van de speekselzuiger in je mond. Het kan zijn dat je wat bloed proeft.
• Als het nodig is hecht de dokter de wond dicht. Je voelt dan wat draadjes bij de wond zitten.
• Om nabloeden te voorkomen kan de dokter een zogenaamd “bijtgaas” op de wond doen. Je mag dit “bijtgaas” er na ongeveer twintig minuten zelf uithalen.

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

De vervolgafspraak

Meestal is er geen controleafspraak in het WKZ. Je gaat daarvoor weer naar de tandarts of orthodontist.Soms moet je na 1-3 weken terugkomen in het WKZ.De dokter zal vertellen hoe het bij jou zal gaan.

Bijwerkingen

Bij het maken van een pharynxplastiek heb je last van bijwerkingen.

• De wond kan de eerste vierentwintig uur na de behandeling een beetje bloeden. Dit gaat vanzelf over. Wanneer de wond erg blijft bloeden, kun je proberen dit zelf te stoppen. Leg een schoon bijtgaasje op de wond. Bijt hier een half uur lang stevig op.
• Door de plaatselijke verdoving voelt je mond en lip anders. Een beetje stijf, dik en gevoelloos. Dit gaat vanzelf weer over.

Complicaties

Zelfs als een behandeling helemaal goed is gedaan ("volgens het boekje"), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties.

Complicaties die bij deze ingrepen mogelijk zijn:

Algemeen

• Infectie van de wond. Dit is als de pijn en zwelling na vier dagen weer erger worden.
• Beschadiging van een vulling. Of beschadiging van een kies naast de behandelde kies of tand. Soms kunnen we dat niet voorkomen. Het ziekenhuis is hier niet aansprakelijk voor. Je eigen tandarts kan dit weer herstellen.

Bij de onderkaak

• Blijvende ongevoeligheid van de helft van de onderlip. Dit komt door een beschadiging van de gevoelszenuw. De kans hierop is zeer klein (ongeveer 1:1000). Daarom maken we vooraf een röntgenfoto.
• Blijvende ongevoeligheid van de helft van de tong. De gevoelszenuw van de tong loopt aan de binnenzijde soms dicht langs de verstandskies. Deze zenuw is op de röntgenfoto niet te zien. We weten dus niet precies waar de zenuw ligt. Als we gaan opereren is er een kans op beschadiging van de zenuw. Hoe groot die kans is, weten we van tevoren niet precies. Beschadiging komt echter zeer zelden voor.

Bij de bovenkaak

• Als we een kies uit de bovenkaak weghalen, kan er een opening naar de kaakholte komen. Dat zien we dan direct tijdens de operatie. We kunnen deze opening dan ook weer snel dicht maken. Soms duurt de operatie daardoor iets langer.

Je moet contact opnemen met de dokter als:

• je koorts hebt, boven de 39° C
• na vier of vijf dagen pijn, zwelling en slikklachten erger lijken te worden
• de wond fors blijft bloeden, ondanks de adviezen die je onder het kopje “bijwerkingen” kunt lezen

Wat mag je wel, wat mag je niet

• Je mag je mond de eerste vierentwintig uur maximaal 1 keer per 3 uur spoelen. Spoel je vaker, dan vergroot je de kans op nabloeden.
• Het schoon houden van je mond is belangrijk voor een goede genezing. Je kunt je tanden en kiezen gewoon poetsen. Daarna spoel je de tandpasta met wat water weg. Wees voorzichtig met de tandenborstel in de buurt van de wond.
• Je hoeft niet speciaal te letten op wat je eet of drinkt. Let er wel op dat je eten of drinken niet te warm is.
• Je kunt gewoon naar school. Met gym moet je wel nog rustig aan doen.
• Je voelt zelf het best wanneer je pijn krijgt bij bepaalde bezigheden.

Heb je nog vragen?

Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent.

Voor vragen over het aanleggen van een pharynxplastiek kun je bellen met de polikliniek Kaakchirurgie:

• WKZ via telefoon 088 75 548 48 of
• UMC Utrecht via telefoon 088 75 577 54

Buiten kantooruren (bij spoedgevallen) bel je naar de afdeling Spoedeisende Hulp van het UMC Utrecht, telefoonnummer 088 76 666 66

Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg:

• Telefonisch: kantoordagen van 09.00 - 16.00 uur, 088 75 754 24
• Per mail: pedagogischspreekuur@umcutrecht.nl
• Persoonlijk: kantoordagen van 13.30 -14.30 uur, 4e verdieping, richting sportdakterras, eerste deur links na de klapdeur

Je ouders kunnen deze nummers ook bellen.

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

Maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 16.30.