Uveïtis
Uveïtis betekent ontsteking van het vaatvlies van het oog en de aanliggende structuren. Hieronder vallen iris, vaatvlies (choroidea), netvlies (retina) en oogzenuw. Uveïtis kan in ernstige gevallen tot slechtziendheid leiden.
Symptomen uitklapper, klik om te openen
Wat is uveïtis?
Een groot deel van de kinderen met uveïtis heeft helemaal geen klachten. Dit is vaak het geval bij uveïtis die voorkomt bij jeugdreuma. De uveïtis bij jeugdreuma wordt gezien tijdens onderzoek van de ogen (de oogheelkundige screening) die bij deze kinderen gebeurt.
Kinderen met andere vormen van uveïtis klagen soms over een vermindering van het gezichtsvermogen van één of beide ogen. Soms wordt thuis, op school of bij de schoolarts opgemerkt dat kinderen minder goed kunnen zien.
Ze zien wazig, hebben last van zwarte vlekjes of slierten in het beeld. Een aantal kinderen kan het licht niet goed verdragen. Uveïtis kan heel plotseling beginnen met een pijnlijk, rood oog of met geleidelijk waziger zien. De uveïtis kan in één oog voorkomen, afwisselend in één van beide ogen of in beide ogen tegelijkertijd.
Hoe ontstaat uveïtis?
Er zijn verschillende oorzaken voor een uveïtis. De meest voorkomende oorzaak is een afwijkende reactie van het immuunsysteem, ook wel auto-immuunziekte genoemd. Andere oorzaken zijn infecties. In veel gevallen is de oorzaak onbekend.
Afwijkende reactie van het immuunsysteem of auto-immuunziekte
Bij een auto-immuunziekte richt het afweersysteem zich tegen eigen weefsels en in geval van uveïtis tegen het oog. De oorzaak waarom dit gebeurt is in veel gevallen niet bekend. Men denkt dat meerdere factoren nodig zijn om uveïtis te ontwikkelen waaronder een erfelijke aanleg. Bij een deel van de kinderen is uveïtis onderdeel van een auto-immuunziekte waarbij meerdere organen zijn aangedaan. Jeugdreuma (JIA) is de meest voorkomende onderliggende oorzaak van uveïtis bij kinderen.
Infectie
Verschillende infecties kunnen uveïtis veroorzaken. De meest voorkomende infectie bij kinderen is Toxoplasmose. De besmetting met Toxoplasmose in het oog gebeurt vaak al tijdens de zwangerschap, maar kan ook op latere leeftijd gebeuren. Risico voor besmetting zijn het eten van rauw vlees en contact met (jonge) katten. Andere verwekkers die uveïtis kunnen veroorzaken zijn onder andere het herpesvirus, waterpokkenvirus, het rode hond virus, Toxocara (hondenspoelworm) en tuberculose. Infecties met cytomegalovirus ziet men vooral bij kinderen met verminderde afweer.
Verschijnselen
Uveïtis kan met veel verschillende klachten gepaard gaan en soms heeft de patiënt zelf niets gemerkt, maar wordt het bij toeval of tijdens screening (bij jeugdreuma) ontdekt door de oogarts. De meest voorkomende klachten zijn:
- Geen klachten.
- Wazig zien.
- Vlekken zien.
- Rood pijnlijk oog (lang niet altijd).
- Lichtschuwheid.
- Tranen.
Uitleg Uveïtis
Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen
Om de oorzaak van uveïtis te achterhalen doen we een aantal onderzoeken. De arts kijkt eerst welk deel van het oog is aangedaan. Aan de hand van het type uveïtis wordt er bloedonderzoek gedaan naar mogelijke oorzaken zoals infecties en auto-immuunziekten. Bij verdenking op een infectie doen we een oogpunctie onder narcose. Dit wordt onderzocht in het laboratorium op infecties. U kunt te maken krijgen met een aantal onderzoeken, zoals:
- Bloed en urine onderzoek naar onderliggende oorzaken.
- OCT scan van het netvlies: betrokkenheid van het netvlies.
- Voorste oogkamer punctie: om een [infectie aan te tonen.
- Contrastfoto’s van het netvlies (FAG): naar de betrokkenheid van het netvlies.
- Gezichtsveld onderzoek: naar de betrokkenheid van oogzenuw.
- ERG van het netvlies: naar de betrokkenheid van het netvlies.
Oogheelkundige screening bij jeugdreuma
Omdat uveïtis bij jeugdreuma geen klachten geeft, maar wel tot ernstige schade aan het oog kan zorgen, is het belangrijk dat kinderen met jeugdreuma regelmatig gecontroleerd worden door een oogarts. Bij deze controle kijkt de oogarts met een spleetlamp of er ontstekingscellen in het oog zijn.
De kans op het krijgen van uveïtis is groter als je op jonge leeftijd jeugdreuma krijgt en de bloedtest voor ANA (anti-nucleaire antistof) positief is. Deze uveitis wordt vrijwel alleen gezien bij kinderen met een oligoarticulaire of polyarticulaire vorm van jeugdreuma. De screening bij kinderen met jeugdreuma wordt iedere drie tot twaalf maanden herhaald tot na de puberteit, afhankelijk van:
- Afhankelijk van de leeftijd.
- Soort jeugdreuma.
- Een positieve bloedtest voor ANA.
Het is belangrijk om te onthouden dat jeugdreuma en uveïtis onafhankelijk van elkaar kunnen verlopen. Daarom moeten ook oogheelkundige controles gedaan worden als de jeugdreuma rustig is. De uveïtis kan zonder klachten (weer) de kop op steken, zelfs als het beter gaat met de jeugdreuma.
Uveïtis ontstaat meestal nadat de jeugdreuma diagnose is gesteld , of kan op hetzelfde moment opgemerkt worden. Het ontstaat soms eerder dan artritis. Dit zijn meestal de minder gunstige gevallen; aangezien de ziekte geen klachten geeft, kan een late diagnose leiden tot een vermindering van het zicht.
Behandeling uitklapper, klik om te openen
Voor de behandeling van uveïtis is het essentieel om onderscheid te maken tussen infectie en auto-immuunziekte. Uw arts heeft verschillende mogelijkheden om uveïtis aan te pakken.
De oorzaak wegnemen kan helaas meestal niet omdat het middel tegen uveïtis er nog niet is. Wel kunnen we de afwijkende immuunrespons onderdrukken met medicatie of de infectie behandelen en het ontstekingsproces tegengaan. Wat de meest geschikte medicijnen voor uw kind zijn, hangt af van de ziekte. Wanneer de uveïtis onderdeel is van een auto-immuun ziekte kan het zijn dat uw kind in overleg met de oogarts doorverwezen wordt naar een kinderarts of kinderimmunoloog voor diagnostiek en eventueel behandeling.
De behandeling met anti-infectieuze middelen is afhankelijk van de soort infectie. De behandeling met afweeronderdrukkende medicijnen bestaat uit:
- Oogdruppels.
- Injectie met medicijnen bij het oog (eventueel onder narcose).
Klassieke uveïtisremmers die oogartsen gespecialiseerd in uveïtis vaak voorschrijven zijn:
- Prednison.
- Methotrexaat.
- Mycofenolaat mofetil.
- Myfortic.
- Ciclosporine.
- Azathioprine.
- Biologicals bestaan geheel of gedeeltelijk uit dierlijk of menselijk eiwit. Het is een nieuwe groep medicijnen die de werking van ontstekingseiwitten of afweercellen in het lichaam remmen. De TNF-a remmers zijn effectief gebleken in de behandeling van uveïtis. Deze middelen zijn geregistreerd voor reumatische aandoeningen maar niet voor uveïtis. In speciale gevallen kan de oogarts deze middelen voorschrijven voor uveïtis.
De oogarts probeert de ontsteking bij uveïtis tot rust te brengen om schade aan het gezichtvermogen te beperken. Meestal is dit goed mogelijk met medicijnen maar in enkele gevallen ontstaat er toch schade aan het gezichtsvermogen. Soms is een operatie nodig om complicaties te behandelen die kunnen ontstaan bij uveïtis. Dit kan bijvoorbeeld zijn staar of een verhoogde oogdruk die niet met medicijnen onderdrukt kan worden.
Wat u zelf kunt doen
U kunt zelf niet veel doen tegen de afwijkende immuunrespons bij uveïtis. Er zijn geen leefregels voor uveïtis. Lezen, televisie kijken, of op de computer werken heeft geen invloed op uveïtis.
Vooruitzichten
Uveïtis is in het merendeel van de gevallen niet te genezen. Acute vormen van uveïtis genezen meestal binnen drie maanden, maar er bestaat altijd het risico dat het terug komt. Bij chronische vormen van uveïtis kan de ontsteking na een aantal jaren uitdoven. Het is belangrijk dat er in de jaren met actieve ontsteking geen schade ontstaat aan het gezichtsvermogen. Daar is de behandeling op gericht.
Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen
De afdeling oogheelkunde van het UMC Utrecht is een erkend Landelijk expertise centrum voor infectieuze en niet infectieuze uveïtis. We stellen een diagnose en behandelen kinderen. Dit gebeurt door een team bestaande uit een oogarts gespecialiseerd in kinderuveïtis, orthoptist, viroloog, infectioloog en kinderimmunoloog (een multidisciplinair team).
Het laboratorium van de virologie van het UMC Utrecht is gespecialiseerd in de diagnostiek van oogvocht op infectieuze oorzaken van uveïtis.
Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gaande om de oorzaken van uveïtis te achterhalen om tot een betere behandeling te komen. Het uiteindelijke doel is om slechtziendheid door uveïtis te voorkomen.
Emotionele gevolgen
Omdat uveïtis vaak niet te zien is vanaf de buitenkant, maar wel aanzienlijke visusklachten en medicatiegebruik met zich mee kan brengen, is het belangrijk hier goed met uw kind over te praten.Het lijkt soms alsof leven met uveïtis alleen maar inleveren betekent. Wanneer het gezichtsvermogen tijdelijk of blijvend is aangedaan dan verwijzen wij u graag naar een instantie die uw kind kan helpen bij de dagelijkse bezigheden.
Andere websites
Er is een vereniging voor mensen met uveïtis die onderdeel is van de Oogvereniging: Op de website kunt u informatie vinden over uveïtis en de activiteiten van de ledengroep. Er is nog geen aparte pagina voor kinderen met uveïtis.