Aandacht voor broertjes en zusjes in het WKZ

1. Tinus, gewoon mijn zusje. Nancy Wolting-Hulzinga
2. Als verdriet op bezoek komt. Eva Eland
3. De kleur van emoties. Anna Llenas
4. Praat / klets / doeboek. Broers en zussen in en om het ziekenhuis. Anjet van Dijken
5. Brussenboek. Anjet van Dijken
6. Dus, ik ben een brus?! Löis Bruessing
7. Jij doet anders. Christel Opstal

1. Podcast Weggestopt
2. Podcast Zie je Mij? – Meesterwerk
3. Instagram / TikTok – Mijn gehandicapte broer & ik
4. Instagram – Mijn Brus-verhaal

1. Film Schatje Patatje
2. TV-serie Mijn kleine grote broer
3. TV-serie Niet klein te krijgen
4. Documentaire Mijn broeders hoeder
5. Documentaire 2Brothers
6. Zapp: Echt gebeurd
7. Zapp: Hoofdzaken, seizoen 1, aflevering 7
8. YouTube: Op zoek naar mijn zusje – Debby van der Schuit

1. https://www.broedelgame.nl/login

Praat met regelmaat met broers en zussen op hun eigen niveau. Vraag het kind naar wat ze zelf al weten of bedacht hebben over de ziekte, behandeling, ziekenhuisopname van hun broer of zus. Geef hierover eerlijke uitleg, aangepast naar zijn of haar leeftijd en belevingswereld.  Vraag naar hoe het met het kind gaat en hoe het zich voelt. Neem samen met de broer of zus even rustig de tijd voor praatmomentjes; tijdens het eten samen, bij het naar bed brengen, tijdens een wandeling of als jullie in de auto op weg zijn naar het ziekenhuis voor een bezoek.

Laat het kind kleine dingen doen om te helpen als hij of zij dat wil. Samen een tas met speelgoed, lievelingsknuffels en boekjes van thuis voor de zieke broer of zus inpakken. Een tekening of fotocollage maken voor aan de muur in het ziekenhuis. Vertel het kind over de ziekenhuisdagen en hoe het met hun broer of zus gaat en over wat jij die dag hebt gedaan daar. Dit helpt het kind om zich niet buitengesloten te voelen.

Vraag het kind naar hoe het zich voelt en erken dit gevoel zonder het op te willen lossen. Maak ruimte voor de negatieve emoties die het kind ervaart zonder dat je hierover een oordeel uitspreekt. Vraag naar wat het kind nu het moeilijkst vindt. Vraag naar of het kind soms het gevoel heeft dat het vergeten wordt of dat dingen oneerlijk zijn. Vertel het kind dat gevoelens als boosheid, verdriet, jaloezie, schuldgevoel normaal zijn. Dat alle aandacht voor de zieke broer of zus soms lastig voor hen is, dat je weet dat het hun leven ook beïnvloedt. En dat het moeilijk kan zijn om het gevoel te hebben dat jij altijd de sterkste moet zijn. Spreek naar het kind uit dat deze gevoelens oké zijn, dat ze er mogen zijn en mogen worden uitgesproken. Vraag het kind ook naar wat hem of haar blij of vrolijker kan maken op een moeilijke dag. En bedenk met het kind wie het kan vertellen hoe hij of zij zich voelt als papa of mama er eventjes niet kunnen zijn; een juf, oppas, buurvrouw, opa of oma misschien?

Kinderen voelen spanning en emoties van hun ouders vaak goed aan. Ze zullen er soms direct naar vragen of in hun gedrag laten merken dat ze in de gaten hebben dat je een moeilijke periode door maakt. Op die momenten open en eerlijk zijn over wat het nu met je doet is oké. Verwoord je gevoelens dan wel op het niveau van het kind. Jouw openheid hierover is helpend voor het kind om ook zijn of haar eigen gevoelens met je te delen. Samen met het kind vervolgens bedenken wat nu kan helpen om nu weer een positief gevoel te krijgen geeft gevoel van saamhorigheid en controle.

Reserveer, hoe klein ook, momentjes voor broers en zussen thuis of in/vanuit het ziekenhuis. Een telefoontje of face-time contact vanuit het ziekenhuis, een kaartje of knuffeltje geven, een kort spelletje of activiteit doen, samen een klusje doen, het kan veel betekenen. Vraag het kind wat het fijn zou vinden om te doen als jullie samen zijn. Plan af en toe een uitje of activiteit alleen met hen.

Probeer het dagelijkse ritme van broers en zussen zo normaal als mogelijk te houden. Vertel duidelijk wanneer de normale dingen anders gaan verlopen, wanneer papa of mama weg moet naar het ziekenhuis. Maak bij geplande ziekenhuisopname samen een kalender. Vraag het kind wat wensen en behoeften zijn voor die dagen en wees duidelijk over wat je daarin kunt organiseren. Regel opvang voor het kind zodat het naar school en buitenschoolse activiteiten kan blijven gaan, zodat het spelafspraakjes kan blijven hebben. Vraag vaste en voor de kinderen vertrouwde mensen voor de opvang thuis. Informeer belangrijke personen waar jouw kind in het dagelijks leven veel mee te maken krijgt over de situatie in je gezin, zodat zij alert zijn en aanwezig kunnen zijn voor je kind.

Hulp Nodig?

Medisch Pedagogische Zorg
Medewerkers van de medisch pedagogische zorg van het Wilhelmina Kinderziekenhuis kunnen voorafgaand aan en tijdens de ziekenhuisopname van het zieke kind, ondersteuning bieden bij het op kindniveau informeren en begeleiden van broers en zussen. Zij kunnen helpen om de juiste taal te kiezen voor het gesprek met het kind, geschikte boekjes en materialen voor uitleg te vinden en zij hebben middelen waarmee ze in zetten op de betrokkenheid van het kind.

Overweeg gesprekken met een maatschappelijk werker, ouderbegeleider of psycholoog van het ziekenhuis. Zij kunnen ouders helpen in het krijgen van meer inzicht in gedrag en gevoelens van broers en zussen, hebben tips en advies hoe hier mee om te gaan en kunnen waar nodig zorg dragen voor een goede doorverwijzing naar hulp in de directe woonomgeving van je gezin. Ook kunnen zij verwijzen naar speciale contactgroepen voor ouders, maar ook voor broers en zussen. In deze groepen kunnen gezinsleden hun ervaringen delen met anderen die hetzelfde meemaken.